Geçtiğimiz günlerde PISA Raporu açıklandı, Türkiye sınıfta kaldı başlıkları altında. Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA),Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyesi 72 ülkede, 15 yaşındaki 540 bin öğrenci üzerinde yapılan fen, matematik, okuma gibi alanlarda ki eğitim araştırması sonucuna göre ülkemizin sıralamanın çok altında kaldığı belirlendi.
Eğitim ve öğretimde ülkemizi bu kadar geri götüren nedenler neydi?Bu konuları Finlandiya eğitim öğretim sistemini incelemek ve gözlemlemek için bir grup eğitimciyle birlikte Finlandiya'ya giden, Nisan Eğitim Kurumları Genel Müdürü Zafer BACIOĞLU ile görüştük.
-Ülkemizin bu kadar düşük performans göstermesinin,sizce en önemli sebeplerinden biri nedir?
Zafer Bacıoğlu: Türkiye'de öğrenciler bilgiyi, ezberlemeye ve hafızada tutmaya yönelik bir eğitim sistemialmaktadır. Bu da bizim, bilgiyi analiz etmeye veyorumlamaya dayalı sorular karşısında,düşük performans göstermemizin önemli sebeplerinden biridir.Buna devam ettiğimiz sürece, başarılı bir eğitim için söz söyleyecek durumda olamayacağımızı görüyorum. Biz eğitimin şekliyle uğraşırken, Finlandiya gibi PISA da başarılı eğitim uygulayan ülkeler ise ‘ Eğitim Ruhuyla' ilgili sistemler geliştirmişler. 10 yıllık bir eğitim sistemini uygulamaya koyarken, gelecek 10 yıl sonra ki bakış açısına göre de sistemlerini geliştiriyorlar.”
-Finlandiya ile ülkemiz karşılaştırıldığında, öğretmenlerin durumunu ve toplumsal statüsünü nasıl değerlendiriyorsunuz?
Zafer Bacıoğlu: Atatürk'ün ‘Fikri hür, vicdanı hür nesiller yetiştirin'dediği ve zamanının maliye bakanına, milletvekilleri maaşlarıyla ilgili düzenleme için ‘Öğretmen maaşlarını geçmesin' dediği öğretmenleri, toplumun en saygın ve en elit insanları olarak bir statüye kavuşturamazsak, eğitim ile ilgili sistemleri tartışmamıza gerek yok. Onların ülkesinde; öğretmenler master derecesi olanlar arasından seçiliyor. Lise mezunları arasında, öğretmenlik için müracaat edenlerin ancak %10'u öğretmen yetiştirme programına kabul ediliyor. Finlandiya'da öğretmen olabilmek için üç aşamalı bir testten geçmek zorundasınız. Ülkemizde ise öğretmen olabilmek için sınavdan geçer puan almak yeterli. Finlandiya'da öğretmenlerin gelir düzeyi oldukça yüksek. Bizim öğretmenlerimiz gibi ek iş yapmak zorunda kalmıyorlar.”
-Finlandiya eğitim sisteminin en belirgin özelliği nedir ve bizim ülkemizle karşılaştırdığınızda ne gibi farklılıklar gözlemlediniz?
Zafer Bacıoğlu: Finlandiya'da ‘Eşitlik ve Dürüstlük' üzerine kurulmuş eğitim sistemden, elit insanlar yetişiyor. Çünkü bir insanın yaşam adına alabileceği her şey öğretiliyor. Finlandiya'daki okullar, öğrencilerin ev gibi rahat edebileceği şekilde tasarlanıyor. Sınıflar; ‘uygulama ile öğrenme modeline' göre yapılmış. Yaparak-yaşayarak öğrenme ortamları hazırlanmış. Kantin yok, herkes aynı yemeği yiyor. Servis yok, herkes evine en yakın okula yürüyerek gidiyor. Tüm okullarda da aynı eğitim yapılıyor. Bizde ise bilgisayar laboratuarı kurulduğunda bozulur diye bilgisayarlara el sürdürmeyen, 5 yıl sonra da miadı doldu diye çöpe atan müdürü biliyorum. Yine özel bir okulda ‘şiir dinletisi çalışmalarında, kirleniyor diye konferans salonunun kullanılmasının yasakladığını'okul Futbol takımına antrenman yaptırmak için Gençlik Spor İl Müdüründen çim saha talebinekarşılık, ‘çimler bozuluyor' diye izin vermediğini de biliyorum. Kim bilir, kimler neleri biliyor.”
-Finlandiya ile ülkemizdeki öğrencilerin; okul, ders ve sosyal etkinlik durumlarını karşılaştırdığınızda ne gibi farklılıklar gözlemlediniz?
Zafer Bacıoğlu: Finlandiya'da ders saati günlük ortalama 4 saat vebu süre başarılı bir eğitim için yetiyor. Türkiye'de özel okullarda ders saati sekiz ama yetmediği için okul çıkışında etütler ve hafta sonu kurslarıyla 12 saati buluyor. Devlet okullarında okuyan öğrenciler ise, okullarındaki eğitimin dışında, kurs merkezleri ve özel dersler arasında koşuşturup duruyor. Finlandiya'da zorunlu okula başlama yaşı yedi. Bizde ise ay hesabı yapıp okula götürdüğümüzde ağlamayan çocuk görmedim henüz. Yani, daha eğitim-öğretime hazır olmadan çocukları okullara götürüyoruz.Finlandiyalı öğrencilere eğitimlerinin ilk altı yılında asla not verilmiyor. İlk olarak 16 yaşına geldiklerinde ülke genelinde bir sınava giriyorlar. Türkiye'deki sınav sisteminin olumsuzluklarıyla ilgili ise bir sürü kitaplar yazılır. Finlandiya'da öğrenciler okulun tüm işlerini öğretmenleri ile birlikte yapıyorlar. Böylece sorumluluk duyguları gelişiyor. Türkiye'de ise yerdekikâğıtları toplatan bir öğretmene, öğrenci velisinin nasıl hışımla karşı çıkabileceğini herkes tahmin ediyordur. Böyle yetişen sorumsuz öğrencilerderahatça çevresini kirletebiliyor. Finlandiya'da eğer bir sınıftan hiç ses çıkmıyorsa, öğrenciler sıralarında oturuyor ve hiç kalkmıyorlarsa o öğretmen soruşturmaya alınıyor. Çünkü Finlandiya eğitim sisteminde ders anlatan bir öğretmen yok. Hep birlikte etkinlik yapan sınıflar var. Türkiye'de ise öğrenciler kımıldamadan yerlerinde oturup, sadece öğretmeni dinlemek zorundalar.
-Son olarak, söylemek istedikleriniz nelerdir?
Zafer Bacıoğlu: Aslında bizim öz kültürümüzün,PISA'da başarılı olan ülkelerin eğitim anlayışına daha uygun olduğunu düşünüyorum. Bizim kaybettiğimiz o kadar çok şey olmuş ki, kaybettiğimiz değerlerimizi tekrar kazanabilecek bir sistem geliştirebilsek, inanın 78 milyonluk güçlü bir ülke olarak, en iyi eğitimi yapabiliriz.”
Değerli görüş ve düşüncelerini bizlerle paylaştığı için Sayın Zafer Bacıoğlu'na teşekkürlerimi sunuyorum.
Sevgi ve saygılarımla…
Fatma Marmara
