Çocuk veya ergen söz konusu olduğunda davranış bozukluğuna dair öykünün doğru anlaşılması önemlidir. Nitekim davranış bozukluklarına bağlı olarak geriye dönük travmatik bir öykü olabileceği ve çocuktaki davranış bozukluğunun anne- baba, öğretmen ve yakın aile çevresindeki tutumlardan ileri gelebileceği unutulmamalıdır. Birey perspektifinde davranış bozukluğu demek “bende bir sorun var, beni görün” demektir. Dolayısıyla çocuk veya ergendeki tutum ve davranış değişikliğinin, halk diliyle “aykırılığın” bir geri planı, bir tetikleyicisi ve bir de pekiştiricisi mevcuttur.
Aşağıdaki soruları incelediğimizde, sorunlu davranışın bir sürece bağlı olarak ilerlediği kolayca anlaşılabilmektedir;
1-Bu davranış sorunu ne zaman başladı?
2- Bu davranışların baş göstermesinden önceki süreçte neler oluyordu?
3-Göz önünde bulundurulması gereken daha geniş çaptaki olaylar ne? (yakın zamanda önemli olaylar, kayıplar, aile ya da okulda değişimler vs.)
4-Aile bireylerinden biri veya birkaçı normalden daha fazla stres altında mı? Herhangi bir sebepten gerilim yaşanıyor mu? Çocuk bunu fark etmiş olabilir mi? Olup bitenler hakkında çocuk ile konuşuldu mu? Anne-babanın çocuk ile konuşması işe yarar mı, yoksa aile dışında bir uzman ile konuşmalı mı? Eğer bu sorular çözüm yolunda etkili oluyorsa, çocuğun davranışından çok çözümler üstünde çalışılmasında fayda vardır.
Önemli bir nokta da aile öyküsüdür. Örneğin; (DEHB) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun veya dil ve konuşma geriliğinin kalıtsal kökenleri olabilmekte. Buna bağlı olarak mevcut davranış bozukluğuna ait unsurları tespit etmek açısından “Ailede benzer sorunları yaşayan oldu mu? Sorunun altında bir sağlık problemi var mıydı?“ sorularına da cevap aranması faydalı olacaktır.
Değerli takipçiler ve kıymetli okuyucular; çocukların gelişim dönemlerine ait özelliklere hakim olmak, ebeveynlerin, öğretmen ve eğitimcilerin, ve hatta bireye bakım verenlerin mevcut aykırı davranışın altında yatan sebepleri anlamalarına ışık tutacak en önemli unsurdur.
Unutmayalım ki “insan” doğumdan ölüme değişen ve gelişen bir varlıktır, çocukluk ve ergenlik süreçleri de hayat yolculuğunun duraklarından sadece bir kaçıdır.
