İÇ İHANET DIŞ İHANET EL ELE KUCAK KUCAĞA

Bu zamanda bölgede etkili olan bir başka güç de Hürriyet ve İtilaf Partisidir. Hükümet yetkililerinin de içinde bulunduğu Hürriyet ve İtilaf Partisinin mahalli şubesinde eşraftan Niyazi Bey'le Nakib-ül Eşraf Bekir Bey de yer almaktadır. Onların hükümet safındaki konumları, Noel'e bakılırsa, Kürt Cemiyeti'nin 'yelkenlerinden rüzgarı çalmakta, gücünü kırmaktadır.”

Noel (Newil) bu düşüncesinde haksız da değildir. Bölgenin bilinçli vatansever halkı bu oyunlara gelmemektedir. Çünkü Yunanlıların İngiltere'nin teşvik ve himayesinde İzmir'e çıkmaları ve yörede gerçekleştirdikleri katliamlar, bölge halkı için de başlarına neler geleceğini de göstermektedir. Yöre halkı İzmir'in İngilizlerin desteğindeki Yunanlılarca işgal edildiğini, bu işgal sırasında yaşanan vahşeti biliyordu. Bölgenin İngilizler tarafından işgali ile birlikte de Ermenilerin geleceğini, Yunanlıların İzmir ve çevresinde yaptığı vahşetin belki de daha beterini Ermenilerin o bölgede yapacağının biliyorlardı. Başka bir deyişle, İngiltere'nin yöreye hakim olmasının ardından Ermeni işgali, istilası ve katliamı bekleniyordu.

Fakat Noel'e göre bu çıkmazdan sıyrılmanın da yolu vardı. Yani bölge halkının bu düşüncelerden sıyrılması, bölgede işbirlikçiler elde edilerek bir Kürt isyanının çıkartılması için durum o kadar da ümitsiz değildi.

Çünkü İngilizler ve Noel için her yol mubahtı. Hatta daha önce kullandıkları, işbirliği yaptıklarını bir çırpıda silerler, onları bir kenara atarlar yeni işbirlikçiler bularak yollarına devam ederlerdi.

Noel'e ”Kürt Kulübünün gerçek amacı deşifre edilir, liderleri karalanabilirse, yöre halkının onlara olan desteği azalır ve bu kaostan yararlanan İngilizler de, güçlü bir muhalefetle karşılaşmaksızın Diyarbakır ve havalisine girebilir," diyordu.

İngilizlerin bölgede başarılı olabilmesi ve bölgeye yerleşmesi için her yolu denemesi, her yola başvurmasına rağmen Diyarbakır'da da aradığını bulamayan Noel, 14 Haziranda Diyarbakır'ı terk ederek Halep'e doğru yola çıkar. Çünkü Diyarbakır'da beklediğinin ve tahmin ettiğinin çok ötesinde son derece büyük İngiliz aleyhtarlığı ile karşılaştığını, adamlarının halk tarafından tartaklandığını, hakaretlere uğradıklarını, yazar raporlarında. Aslından bu durumdan, Noel'in bölgedeki çalışmalarından Babıali de haberdardır.

XV. Kolordu Komutanlığına çekilen şifre telgrafta şöyle denilir:

"Hükümet-i Osmaniye aleyhinde propagandalar yapan Noel'in rüesa-yı aşairden aldığı kat'i cevaplar kendisini memnun etmemiştir. Kürtler bilakayd-ü şart devletten Türk kardeşlerinden ayrılmayacaklarını, bu uğurda en son nefeslerine varıncaya kadar feda-yıhayata amade bulunduklarını söylemişlerdir. Ve mumaileyhin vermek istediği külliyetli parayı kabul etmeyerek ibraz-ı hakimiyet ve namus eylemişlerdir."

XIII. Kolordu komutanı Ahmed Cevdet Bey de Harbiye Nezaretine çektiği aşağıdaki şifre ile durumu arz eder:

"Şifre Diyarbekir, 1 Temmuz 1919

“On üçüncü Kolordu Kumandanı Ahmed Cevdet'ten Harbiye Nezaretine

“Evvelce Süleymaniye'de İngiliz siyasi temsilcisi olan Binbaşı Nevil (Noel), Diyarbekir Vilayetine gelmiş, bir ay kadar dolaştıktan sonra Halep'e gitmişti. Nevil burada iken bazı eşraf Halep'de tutuklu Diyarbekir'li birkaç tüccarın tahliyelerine aracı olmasını rica etmişlerdir. Binbaşı Nevil, Halep'ten bura belediyesine, Müftüsüne ve eşraftan birkaç kişiye yazdığı açık telgraflarla adı geçen kişilerin serbest bırakıldıklarını ve genel affın bir örneğini bildirmiştir. Diyarbekirliler, Ermeni olayları sebebiyle takibata uğramaktan çekiniyorlardı. Halep'de tutuklu bulunanlar da Ermenilerin şikayetleri üzerine tutuklanmışlardır. Binbaşı Nevil burada iken halkın fikir ve duygularını anlamış olacak ki, İngilizlere karşı halkın ilgisini çekmek ve halkı tatmin etmek için af ilanına ilişkin telgrafı yazmış olacaktır.”41