(Toplum Ruh Sağlığı Gönüllüleri Dayanışma Derneği)
2006 yılında Bolu Ruh ve Akıl Hastalıkları Hastanesi 100 yataklı olarak açıldığını ve şuanda da Eğitim ve Araştırma hastanesi olarak bölgeye hizmet verdiklerini belirten AİBÜ Bolu İzzet Baysal Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi, Toplum Ruh Sağlığı Gönüllüleri Dayanışma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Doç Dr. Hülya Ensari; Türkiye'de Rehabilitasyon çalışmaları, 1960 yılında Başhekim Dr. Faruk Bayülgem ile büyük aşama sağladı.. Bakırköy'de üzüm bağları, meyve bahçeleri, buğday ekimi hasadına burada tedavi gören hastalar katılmış ve rehabilite olmuşlar. Hayvan, çiçek yetiştiriciliği gibi alanlarda çalışmışlar. Hastalar bazı alanlarda ise ücret karşılığı çalışmış.”diye belirtti.
Neden biz bunları Bolu'da yapmayalım diye vurgulayan Doç Dr. Hülya Ensari; Şimdi bizim yapmak istediğimiz bunların toplum içerisinde sivil toplum, vakıf ve projeler eşliğinde, belki korumalı işyerlerinde, yine bizde tedavi gören ama artık çalışabilecek durumda olan ruhsal engelli bireyleri tarım alanlarında, seralarda, hayvan bakıcılığında çok aktif olarak çalışabileceklerini tarihsel süreçte gösteriyor.. Müzedeki görüntülerde bireyler atölyelerde çalışmış, şimdi bizde TRSM atölyelerinde çok güzel şeyler üretebiliyoruz.”dedi.
“Türkiye'de 60'lı-70'li yıllarda yarıyol evi, korumalı işyeri, ruh sağlığı dispanserleri açılmışken daha sonraları bunların çoğu kapatılıp duraklama dönemi yaşanmış.”diyerek anlatımını sürdüren Doç. Dr. Hülya Ensari; Biz artık Bolu'da da ruhsal engellilerin kalabildiği ev modeline geçmeyi ve bunun Türkiye'de örnek olmasını arzu ediyoruz. Dünyada gördüğümüz örnekleri neden Bolu'da uygulamıyoruz diye başladık ve Türkiye'de ilk Toplum Ruh Sağlığı Merkezi 2008 yılında Bolu Semerkant Mahallesindeki eski sağlık ocağının giriş katında açıldı. Verileri bakanlığa aktarmaya başladık. Buradaki hizmetin aktif hale gelmesi ve toplumda kabul görmesi sonrası, Gölyüzü Mahallesindeki boşalan MİT binası, valilik tarafından bize tahsis edildi. Ardından Bağışçılar Vakfı'nın desteği ile restore edildi ve 2010 yılında yeni binamıza taşınmış, Belediyenin desteğiyle de etrafını çok güzel bir şekilde donatmış olduk.”diye belirterek devam etti.
Bu çalışmalar, veriler neticesinde Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı 2011'e katkıda bulunmuş olduklarını vurgulayan Doç. Dr. Hülya Ensari; Ardından çıkarılan yönergeyle Türkiye genelinde 236 yerde TRSM açılmasına karar verilmiş oldu. Şuan itibariyle de Türkiye genelinde 185 TRSM açılmış durumda ama Bolu burada ilk örneği yaşanan ve 10 yıllık bir ivmeye sahip ilk örnek merkez durumunda.”
Toplum Ruh Sağlığının neden önemli olduğunu anlatan Doç. Dr. Hülya Ensari; Eskiden akıl hastaneleri ve ilden ile sevk edilen hastalar vardı. Buraya gelip yatarak tedavi gördükten, tekrar evine döndükten ve ilacını da bıraktıktan sonra bir daha hastalanan ve tekrar kısır döngü süreci içerisinde hastaneye yatışı yapılan bir süreç söz konusuydu. Bir psikiyatrist olarak biz bu hastalara ne yapıyoruz diye kendime soruyordum. Kendimizi kandırmaktan öteye bir şey yok diye düşünmüştüm. Çünkü kendi asıl yaşadığı yerde soruna çözüm bulmadığınız, kendi ihtiyaçlarını gidermediğimiz sürece, o verdiğimiz ilacı kullanmadığı sürece, bu hasta tekrar daha kötü halde karşımıza geliyor ve tedavi edilebilir bir hastalıktan, engelliye kadar gidebilen bir sürece dönüşüyordu. Arka planı halletmeden bir şey yapmak çözüm değil.”diye vurguladı.
Doç. Dr. Hülya Ensari; TRSM olarak yaptığımız gezici ekiplerle kişiyi evinde görüyoruz, ev ortamını görüyor, evdeki ihtiyaçlarını tespit ediyoruz. Tüm sorunları çözdükten sonra asıl hizmeti götürmüş oluyoruz. Buradaki asıl hedef bireyin kendi kendine yetecek hale gelmesi. Bizim TRSM'deki amacımız Bolu merkez ve ilçeler dahil olmak üzere burada yaşayan ağır ruhsal hastalığı olan bireyi tespit etmek, takip etmek, tedavi etmek, rehabilite edip toplumla bütünleştirmeyi hedefliyoruz.”diye ifade etti.
Hastane olarak bölgeye hizmet verdiklerini ama TRSM olarak sadece Bolu'yu hedeflediklerini belirten Doç. Dr. Hülya Ensari; Bu modelde de amaç da zaten her il kendi vatandaşına bu ruh sağlığı hizmetlerini verirse ve topluma kazandırırsa zaten ilden ile sevk etmeye gerek kalmayacak. Ulaşım desteğimizi belediye desteği ile servis aracıyla yapıyoruz. Geniş bir multidisipliner ekibimizle bu hizmetleri veriyoruz. En önemlisi de gönüllüler ekibi. Kamu hizmeti bir yere kadar ulaşabiliyor ama gönüllülerle oluşan bu ağı genişletmek ve herkese erişebilmek, sağlığın sınırlı kaldığı noktada barınma, iş gibi sosyal anlamdaki destekleri sağlayabilmek için mutlaka gönüllüleri sistemin içerisine dâhil etmek gerekiyor.”dedi.
TRSM fonksiyonlarıyla ilgili de bilgi paylaşan Doç Dr. Hülya Ensari; Tanı tedavi, bireysel grup terapisi, bakım planı, ev ziyaretleri, psiko eğitim, aile eğitimi, ruhsal toplumsal beceri eğitimi, iş uğraşı terapisi, kurumlar arası işbirliği ile bireylerin ihtiyaçlarını karşılamayı hedefliyoruz. Bolu'da kayıt altına almış olduğumuz 1230 TRSM üyemiz var. Bolu ve ilçeleri de dahil olarak 4 gezici ekip bölgelerine ayırdık. Toplam gerçekleştirdiğimiz ev ziyareti sayısı 17.503, haftada 2 gün sahayı dolaşıyorlar. Her gün iki araç sahaya çıkıyor, bu da Türkiye'de ilk uygulama.”dedi.
Devam edecek.
