MÜDAFAAİ HUKUK CEMİYETİ
ERZURUM ŞUBE KONGRESİNE RAPOR
Doğu Vilâyetleri tarihi Kürt ile Türk'ün ortak faaliyetinin ürünüdür. Bugün de Doğu Vilâyetleri'nin kimliği, bu iki kardeş kavmin kimliğinden ibarettir. (...) Doğu Vilâyetleri'ndeki Türk ile Kürdü ayırmak tabiî değildir ve imkânsızdır. İktisadî, dinî, kültürel ve ırkî bir surette birbiriyle iç içe geçmiş olan Kürt ile Türkün aynı zamanda akrabalık ve diğer toplumsal sebeplerle de kanlan o kadar karışmıştır ki, bir Kürt aynı zamanda bir Türkün dayısı, halazadesi, damadı, eniştesidir. (...) Doğu Vilâyetleri'nde Türk Kürt'süz, Kürt Türk'süz yaşayamaz. Musul'un güneyinden başlayarak Urfa'ya, Halep'e ve Hazer denizinden Küçük Asya'ya kadar uzanan arazide Türkler çoğunluğu oluşturmakta ve Kürt toplulukları bu iki çizgi arasında Türklerle karışmış bir halde bulunuyorlar. Şu tabiat ve arazi durumu dikkate alınırsa, geçmişte olduğu gibi gelecekte de, Türk ile Kürdün aynı tarih, aynı menfaat, aynı hayat sahibi olacaklarını kabul etmemek mümkün değildir. Bu kadar derin ve esaslı bağlarla birbirine bağlı bulunan Doğu Vilâyetleri Türk'ü ile Kürt'ünü ayırmak her ikisini de ölüme mahkum etmek demektir. (...) Doğu Vilâyetleri'ndeki İslâm varlığının devamı, ancak Türk ile Kürt'ün ittifakına bağlıdır. Bu ittifak -her ne surette olursa olsun- bozulduğu gün bizim için kesin ölüm dakikalarına girilmiş olur.
8 Haziran 1919
Vilâyatı Şarkiye Müdafaai Hukuku Milliye Cemiyeti Erzurum Şubesi'nin 17 Haziran 1919 Kongresine verdiği rapor. (28)
MÜDAFAAİ HUKUK CEMİYETİ
ERZURUM ŞUBE KONGRESİ'NE RAPOR
Doğu İlleri Müdfaa-i Huku Cemiyeti Erzurum Şubesinin 17 Haziran 1919'da yayınlanan bir raporunda da: ... Doğu vilayetlerimizdeki çoğunluğu oluşturan ve Kürt'le Türk'ten meydana gelen birleşik bir millet olan Müslümanların hayat hakkı (...) buralarda asırlardan beri sürekli kanlan karışmış olan ve bir peygamberin ümmeti olan Türk ile Kürt'ten meydana gelen İslâm çoğunluğundan başka hiçbir kuvvetin yerleşemeyeceği...” vurgulanır.
17 Haziran 1919
Vilâyatı Şarkiye Müdafaai Hukuku Milliye Cemiyeti Erzurum Şubesinin 17 Haziran 1919 Kongresi Raporu. (29)
ERZURUM KONGRESİ KARARLARI
Erzurum Kongresinde alınan kararlardan birincisi Doğu Anadolu'nun Anadolu'dan hiçbir şekilde ayrılamayacağı ve vatanın bölünmez bir bütün olduğu vurgulanmıştır.
“...Trabzon vilâyeti ve Canik (Samsun) sancağı ile Doğu Vilâyetleri namını taşıyan Erzurum, Sivas, Diyarbekir, Elaziz, Van, Bitlis ve bu meyandaki bağımsız livalar hiçbir sebep ve bahane ile birbirinden ayrılmak imkânı tasavvur edilemeyen bir bütün olup mutluluk ve felâkette tam ortaklığı kabul ve kaderi hakkında aynı maksadı hedef alırlar. Bu bölgede yaşayan bütün İslâmî unsurlar, yekdiğerine karşılıklı saygı ve fedakârlık duygusuyla dolu ve ırkî ve toplumsal durum ve çevre şartlarına saygılı öz kardeştirler.
10-23 Temmuz 1919 (30)
ERZURUM KONGRESİ BEYANNAMESİ
1...Trabzon vilâyeti ve Canik sancağıyla Doğu Vilâyetleri namını taşıyan Erzurum, Sivas, Diyarbekir, Elaziz, Van, Bitlis Vilâyeti ve bu saha içindeki bağımsız livalar hiçbir sebep ve bahane ile yekdiğerînden ve Osmanlı topluluğundan ayrılmak imkânı tasavvur edilemeyen bir bütündür. Mutluluk ve felâketle tam ortaklığı kabul ve geleceği hakkında aynı maksadı hedef alır. Bu sahada yasayan bütün İslâmî unsurlar, yekdiğerine karşılıklı bir fedakârlık duygusuyla dolu ve ırkî ve toplumsal durumlarına saygılı öz kardeştirler.7 Ağustos 1919 (31)
2.Kazım Karabekir Paşa'nın 15. Kolordu Komutanlığına atandıktan sonra Cemiyetin ordu ile ilişkileri güçlenmiş, Erzurum Valisi Münir Bey'in de desteğiyle de etkinliği iyice artmıştır.
Vilayati Şarkiye Müdafaai Hukuk Milliye Cemiyeti bölgede örgütlenme kararı aldıktan sonra bölgenin birçok yerinde şube açma çalışmaları da başladı. Bu illerden biri de Diyarbakır'dı. (DEVAMI YARIN)
