Memleketi Zonguldak olan ve üstüne madenci kızı olarak büyüyen birinin bu günü es geçmesi pek olası değildi bana kalırsa. Dünya madenciler günü! Yerin yüzlerce metre altında ekmek parasını kazanan insanlarımız, her oraya girdiklerinde aslında ölümü göz ardı ederek bir şeyler için çabalıyorlar. Evde bekleyen eşi, çocukları, ailesi… Bakmakla yükümlü olduğu hayatlar… Güneş ışığından yoksun küçücük daracık alanlarda bir madeni çıkarmak için saatlerce orada emek veriyorlar. Vardiya sistemi ile çalışıp gecenin saat kaçı olursa olsun evde nöbette bekleyen aileler bırakıyorlar arkalarında.
Küçüklüğümde hatırlıyorum gece on iki vardiyasında işe giderken babam, uyusam bile sesini beklerdim o kapının. Hemen kalkar öperdik onu, aslında her akşam gideceği işe sanki hep sonmuş gibi uğurlardık. Gelişini beklerdik, yarım saat geciksin telefona giderdi ellerimiz. Bilirim o karanlık derinliklere sevdiklerini uğurlamanın ne demek olduğunu. Acı acı çalan, ardı ardına geçen ambulans seslerini duyunca televizyonlara koşmanın nasıl bir his olduğunu… Yıllar önce izlediğim 16 Ton adlı belgeselden belli belirsiz anımsadığım bir cümle vardı, hala içimde bir köşede yazılmış gibi “Başkalarının hayatları gün yüzü görsün diye ömür boyu karanlığa hapsolan adamlar…”
İhmalkar ve ertelenen iş güvenliği denetimleri, içinde yüzlerce can barındıran o ocakların büyük çöküntüleri ve yitirilen onlarca hayat, aile… Kazandığı her kuruş helal olan işçilerimizin girdiği o soğuk demir kapıda “selametle” ,“uğur ola” yazar… Uğur olsun yolun, çökmesin toprak üstüne nefes alırken… Çocukların açsın sıcacık yuvanın kapısını dökülmesin gözlerinden bir damla yaş. Senin alın terine kömür karası değdi yediğin her lokma helaldir. İşçinin, emeğin, nasıl para kazanıldığının örneği sensin. Çıktığında gördüğün, duyduğun “Geçmiş olsun!” cümlesini her günün sonunda selamla…
Geçmiş olsun koca yürekli adam.
Güneşli bir günde
Masmavi göreceğiz Karadeniz'i
Balkaya'dan Kapuz'a kadar,
Karış karış biliriz bu şehri;
EKİ'nin çiçekli bahçeleri,
Rıhtıma kömür taşıyan vagonlarıyla;
Paydos saatlerinde yollara dökülen,
Soluk benizli insanlarıyla.
...
Siyah akar Zonguldak'ın deresi
Yüz karası değil, kömür karası
Böyle kazanılır ekmek parası
Orhan Veli KANIK