Türkiye ve Irak'ın imzaladığı askeri mutabakat zaptı neler öngörüyor, neden önemli?

Başika’da bulunan Türkiye'ye ait üs ise Irak Silahlı Kuvvetleri’ne devredilecek ve burada Türkiye-Irak Ortak Eğitim ve İşbirliği Merkezi faaliyet gösterecek.

Anlaşma, iki ülkenin başta “terörizmle mücadele” olmak üzere son dönemde güçlendirdikleri güvenlik işbirliğinin bir aşama daha ileri götürülmesi açısından önemli.

Böylece, Ankara’da bugün gerçekleştirilen ve iki ülkenin dışişleri, savunma bakanları ile istihbarat yetkililerini bir araya getiren Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması toplantısı, Türkiye-Irak arasında son dönemde görülen yakınlaşmayı daha da ileri götürecek mutabakat zaptıyla noktalanmış oldu

Anlaşmayı, toplantının ardından ortak basın toplantısı düzenleyen Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin kamuoyuna duyurdu.Anlaşmayı “tarihi önemde” olarak tanımlayan Dışişleri Bakanı Fidan, “Bu anlaşmada öngörülen Ortak Koordinasyon ve Eğitim Merkezleri marifetiyle, işbirliğimizi bir üst seviyeye taşıyacağımıza inanıyoruz. Terörle mücadele konusunda Irak’la geliştirmekte olduğumuz anlayış birliğini sahada somut adımlarla ilerletmeyi arzu ediyoruz” dedi.

Türkiye ve Irak, geçen sene Aralık ayında ve Mart 2024’te benzer toplantılar yapmışlar ve iki ülkenin özellikle güvenlik alanında işbirliği yapmalarını kararlaştırmışlardı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Nisan ayında Irak’a yaptığı ziyaret sırasında 27 anlaşma ve mutabakat zaptı imzalanmış ve taraflar güvenliğin yanı sıra ekonomi, ticaret, su, enerji, elektrik, ulaştırma gibi diğer alanlarda da ortaklığı derinleştirme adımını atmışlardı.

Taraflar bu alanlardaki gelişmeleri ve hazırlıkları kurdukları Ortak Daimi Komiteler aracılığıyla ilerletmek ve sonuca bağlamayı benimsemişlerdi.

İki önemli merkez kurulacak

Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgilere göre, anlaşma uyarınca Türkiye ve Irak, Irak’ın topraklarında iki önemli merkez kuracak ve anlaşma içeriğinde yer alan işbirliklerini buradan uygulamaya koyacak.

İki ülke Bağdat’ta Ortak Güvenlik Koordinasyon Merkezi kuracak. Bu merkez "sadece terörizmle değil, Irak Dışişleri Bakanı’nın da ifade ettiği gibi insan kaçakçılığı, narkotik gibi sınır ötesi organize suç örgütleriyle de ortak mücadeleye" odaklanacak.

İkinci merkez ise Musul yakınlarında yer alan ve 2015’den bu yana Türk askerinin kontrolünde olan Başika Üssü'nde kurulacak.

Türkiye, bu üsse IŞİD’in Irak’ın önemli bir bölümünü ele geçirdiği dönemde Irak silahlı kuvvetlerine eğitim ve destek amaçlı asker göndermiş ancak daha sonra buradaki varlığı kalıcı hale gelmişti.

Geçmişte Irak yönetimleri, Türkiye’nin üssü boşaltmasını talep etmiş ancak olumlu yanıt alamamışlardı.

Bu anlaşmayla Başika Üssü’nde Türkiye-Irak Ortak Eğitim ve İşbirliği Merkezi kurulacak. Ancak Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin basın toplantısında, bu üssün kontrolünün Irak Silahlı Kuvvetleri'ne devredileceğini kaydetti.

Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Arapça’dan Türkçe’ye çevrilen açıklamasında bu konuda, “Başika Kampı, eğitim kampına dönüşecektir. Başika konusunda bir anlayışa varacağız ve sorumluluk da Irak Silahlı Kuvvetleri'nin elinde olacaktır” ifadelerini kullandı.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da kurulacak merkezlerle ilgili konuşurken, “Tüm bu merkezler iki ülkenin başta PKK olmak üzere terörle mücadelesinde ortak çalışmasına imkan sağlayacak” dedi.