Neredeyse 12 bin 500 yıl önce nesli tükenen bir kurt türü, yeniden hayata döndürüldü.
ABD Dallas merkezli biyoteknoloji şirketi Colossal Biosciences, ilkel ulukurtların "başarıyla hayata döndürülmüş ilk nesli tükenen tür" olduğunu açıkladı.
Colossal Biosciences, üç ilkel gri kurt oluşturmayı başardı.
GENLERLE OYNANDI
Bilim insanları, antik DNA'ları gen düzenleme ve klonlama teknolojilerini kullanarak ulukurtların günümüzde yaşayan en yakın akrabaları olan gri kurtların genine ekledi.
Bu teknoloji sonrası ortaya çıkan kurtlar, tam olarak ilkel versiyonlarının aynısı olmasa da neredeyse aynısı gibi görünüyor.
GAME OF THRONES'A DA İLHAM VERMİŞTİ
HBO’nun 'Game of Thrones' dizisindeki korkutucu kurtların ilham kaynağı olan Aenocyon dirus yani ulukurt, bir zamanlar Kuzey Amerika’da yaşayan en büyük yırtıcılardan biriydi.
Ulukurtlar, gri kurtlardan daha büyük yapılıydı; biraz daha geniş kafaları, kalın açık renkli kürkleri ve daha güçlü çeneleri vardı.
2021’den bu yana mamut, dodo ve Tazmanya kaplanını yeniden hayata döndürmek için çalışmalar yürüten Colossal adlı şirket, bugüne kadar ulukurtlarla ilgili projelerini kamuoyuyla paylaşmamıştı.
Şirketin kurucu ortağı ve CEO’su Ben Lamm bir basın bülteninde, "Bu büyük dönüm noktası, uçtan uca yok olmuş türleri geri getirme teknolojimizin işe yaradığını gösteren ilk örneklerden sadece biri. Üç bin yıllık bir dişten ve 72 bin yıllık bir kafatasından elde edilen DNA ile sağlıklı ulukurt yavruları ürettik." açıklamasını yaptı.
FOSİLLER VE ANTİK DNA
Bilim insanları, iki fosilden aldıkları DNA'yı iki başarılı genom ve genetik bilgi setine başarıyla dönüştürdüklerini açıkladı.
Bu gen setlerini tilkiler, çakallar ve kurtlar gibi türün yaşayan üyeleriyle kıyaslayan Colossal çalışanları, beyaz kürk, kalın tüyler gibi özellikleri aradılar.
Şirketin açıklamasına göre, genetik analizlerden elde edilen bilgiler kullanılarak gri kurt hücreleri üzerinde çalışıldı; 14 farklı gen üzerinde 20 düzenleme yapıldı. Ardından en umut verici hücre hatları klonlandı ve bu hücreler bağışçı yumurtalara aktarıldı.
Colossal yaptığı açıklamada, "Sağlıklı şekilde gelişen embriyolar türler arası gebelik için taşıyıcı annelere transfer edildi." dedi.
Bu süreç sonunda üç hamilelik gerçekleşti ve tarihteki ilk ‘yeniden canlandırılmış’ türlerin doğumu sağlandı.
Colossal Biosciences’a göre, iki erkek ulukurt yavrusu 1 Ekim 2024’te, bir dişi yavru ise 30 Ocak 2025’te dünyaya geldi.
"BU ASLINDA FELSEFİ BİR MESELE"
Stockholm Üniversitesi’ndeki Paleogenetik Merkezi’nde evrimsel genomik profesörü olan ve şirkete danışmanlık yapan Love Dalen’e göre Colossal’ın hedefe ulaşmak için izlediği yol, gri kurt genlerindeki bazı varyantları kesip ulukurtlara özgü özelliklerle değiştirmek amacıyla CRISPR teknolojisinin kullanılmasıydı.
Dalen, "Açık konuşmak gerekirse bu canlıların genomunun yüzde 99,9’u gri kurda ait. Bilim dünyasında bir canlının ulukurt sayılabilmesi için kaç genin değiştirilmesi gerektiği tartışılacaktır ama bu aslında felsefi bir mesele." dedi.
Dalen açıklamasına "Bu yavrular, ulukurt genlerini taşıyor ve bu genler onları son 13 bin yılda gördüğümüz hiçbir şeye benzemeyecek kadar ulukurda benzetiyor. Bu gerçekten çok etkileyici." ifadeleriyle devam etti.
Girişimci Ben Lamm ile Harvard Üniversitesi genetikçisi George Church’ün Eylül 2021’de Colossal’ı kurmasından bu yana şirket, en az 435 milyon dolar yatırım aldı.
İlk olarak mamutu yeniden hayata döndürme planlarını açıklayan şirket, bu projede başlangıçta öngörülen takvimin gerisinde kalmış olsa da 2028’de ilk yünlü mamut yavrularını tanıtmayı planladığını açıkladı.
BÜTÇE VE TEKNOLOJİ ELEŞTİRİ DE ALIYOR
Yok olan türleri yeniden hayata döndürme projelerine yönelik eleştirilerin başında, bu çalışmalara harcanan büyük meblağların başka alanlarda daha verimli kullanılabileceği görüşü geliyor.
Ayrıca, melez canlıların yetiştirilmesinde taşıyıcı olarak kullanılan hayvanların refahının tehlikeye atılabileceği de vurgulanıyor.
Ancak Montana Üniversitesi’nde çevre felsefesi profesörü olan Christopher Preston, Colossal’ın hayvan refahı konusuna özen gösterdiğini ve Amerikan Hayvanları Koruma Derneği’nin desteğiyle kurulan büyük tesisin bu yaklaşımı yansıttığını belirtiyor.
Preston, aynı zamanda korkunç kurtların ekosistemde bir rol üstlenmesinin zor olduğunu söylüyor.
