Türkiye İşçi Partisi'nden Hatay Mİlletvekili seçilen ancak vekilliği hukuksuzca düşürülen Can Atalay hakkında Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) "milletvekilliğinin düşürülmesinin yok hükmünde olduğuna" ilişkin kararı sonrası Meclis olağanüstü toplantıya çağrıldı.
TBMM Başkanlığı'na teslim edilen dilekçede, CHP Genel Başkanı Özgür Özel, CHP Grup Başkanvekilleri Murat Emir, Gökhan Günaydın, Ali Mahir Başarır, DEM Parti Grup Başkanvekilleri Gülistan Kılıç Koçyiğit ve Sezai Temelli; TİP Genel Başkanı Erkan Baş, DEVA Partisi Milletvekili İdris Şahin, Demokrat Parti Milletvekili Cemal Enginyurt ve Emek Partisi Milletvekili Sevda Karaca, Saadet Partisi Grup Başkan Vekilleri Selçuk Özdağ ve Bülent Kaya'nın imzası yer aldı.
Meclis'e verilen dilekçede, 16 Ağustos Perşembe günü saat 14.00'te olağanüstü toplantı yapılması talep edildi.
Meclis Başkanlığı'nın 7 gün içerisinde bu çağrıya ilişkin karar vermesi gerekiyor.
Çağrı dilekçesinde, "Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin, ekte yer alan Genel Görüşme Önergesinin görüşülmesi amacıyla, Anayasa’nın 93’üncü ve TBMM İçtüzüğü’nün 7’nci maddesi gereğince, 16 Ağustos 2024 Cuma günü saat 14:00’te olağanüstü toplantıya çağrılmasını arz ve talep ederiz" ifadelerine yer verildi.
DEVLET KRİZİNE DÖNÜŞTÜ
Meclis'e yapılan olağanüstü toplantı çağrısının gerekçesinde, AYM kararlarının 5 buçuk ay sonra Resmi Gazete'de yayımlanmasına tepki gösterilerek, "Bu süre boyunca Şerafettin Can Atalay, kişi hürriyetinden mahrum bırakılmaya devam edilmiştir ve edilmektedir. Anılan konu, kamuoyunun bilgilendirilmesine muhtaç hale gelmiştir" denildi.
Geekçede, ayrıca, Can Atalay'ın hapis cezasına çarptırılarak milletvekilliğinin düşürülmesinin yargı krizini aşıp devlet krizine dönüştüğü vurgulandı.
Gerekçenin tamamı şöyle:
"Hatay Milletvekili Şerafettin Can Atalay hakkında gerçekleşen hukuka aykırı yargılama sürecinde; bir hukuk devletinde olmayacak biçimde Yargıtay’ın Anayasa Mahkemesi tarafından verilen bireysel başvuru kararlarını tanımaması üzerine; Anayasa Mahkemesi ile Yargıtay arasında ihtilaf doğmuştur.
"HUKUKA AYKIRI"
Yargıtay’ın hukuka aykırı bu tutumu, Türkiye Büyük Millet Başkanlığınca sürdürülmüştür. Nitekim Yargıtay 3. Ceza Dairesi Başkanlığınca Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na hitaben yazılan (03.01.2024 tarihli ve 2023/12611 sayılı ve ‘‘Karar gönderme hk.’’ konulu) yazı, TBMM Başkanlığı tarafından işleme konulmuş ve söz konusu yazı, 31.01.2024 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nun 28’inci Yasama Döneminin 2’nci Yasama Yılının 54’üncü Birleşiminin Üçüncü Oturumunda okutularak; hukuka aykırı biçimde Şerafettin Can Atalay’ın milletvekilliği düşürülmüştür.
Bunun üzerine 02.02.2024 tarihinde CHP Grubu tarafından iki ayrı dilekçe ile eylemli İçtüzük değişikliği niteliğinde olan milletvekilliğinin düşmesine yönelik parlamento kararının, Anayasa’nın Başlangıç bölümüne, 2, 6, 84, 85, 94, 95 ve 153’üncü maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle; yürütmenin durdurulması istemli şekilde; yok hükmünde olduğunun tespitine ve (her hâlükârda) iptaline karar verilmesi talebiyle Anayasa Mahkemesi nezdinde dava açılmıştır. Dosyaların bir kısmı, aynı konu hakkında Hatay Milletvekili Şerafettin Can Atalay, İstanbul Milletvekili Erkan Baş, Kars Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit, Muş Milletvekili Sezai Temelli, Batman Milletvekili Mehmet Rüştü Tiryaki tarafından açılan davalar ile birleştirilmiştir.
"KİŞİ HÜRRİYETİNDEN MAHRUM BIRAKILMIŞ"
Anayasa Mahkemesi, 01.08.2024 tarihli ve 32619 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 22.02.2024 tarihli ve 2024/43 E.; 2024/65 K. ile 22.02.2024 tarihli ve 2024/45 E.; 2024/61 K. sayılı Kararlarıyla; Türk hukukunda Yargıtay’ın bu türde bir karar veremeyeceği ve dolayısıyla ortada bir kesin hüküm olmadığı gerekçesiyle; milletvekilliğinin düşmesine yönelik işlemin, yok hükmünde olduğunu hüküm altına almıştır. Anayasa Mahkemesi’nin bahsi geçen kararları, Resmi Gazete’de hemen yayımlanmamış; yaklaşık beş buçuk aylık bir gecikme söz konusu olmuştur. Bu süre boyunca Şerafettin Can Atalay, kişi hürriyetinden mahrum bırakılmaya devam edilmiştir ve edilmektedir. Anılan konu, kamuoyunun bilgilendirilmesine muhtaç hale gelmiştir.
"EKONOMİK SONUÇLAR DOĞURACAK"
Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcılığı ilkesi gereğince Şerafettin Can Atalay’ın bir an önce tahliye edilip milletvekilliği andını içerek Parlamento’da yerini alması amacıyla söz konusu fiili durumun ortadan kaldırılması ve yargı krizinin ötesine taşınan ve bir devlet krizi şekline dönüşen; Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Anayasa’da yazılı niteliklerini ortadan kaldıran ve demokratik devlet yapısını bozan; politik sonuçların yanı sıra ekonomik sonuçlar da doğuracak nitelikte olan bu sürecin TBMM tarafından ele alınarak çözümlenmesi için olağanüstü toplantı çağrısı yapılmaktadır."
Talebin Meclis Başkanlığı'na teslim edilmesinin ardından muhalefet partilerin temsilcileri konuya ilişkin açıklama yaptı.
CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, "22 Şubat'ta verilen kararın yayınlanamsı için neden 5 buçuk ay beklenildi. Bu bile Türkiye'de adeta planlanmış hukuk kumpası ile karşı karşıya bulunduğunun açık göstergesi" dedi.
TİP İstanbul Milletvekili Ahmet Şık ise şu açıklamayı yaptı:
"Burada bir tartışmaya girmek istemedik. Can Atalay’ın önerisi ve yaklaşımıyla biliyorsunuz 15 Ağustos’ta Filistin özel oturum için toplanacak Meclis. Mahmut Abbas buraya geldiğinde Filistin’de yaşanan soykırımın, katliamın önünü kapatacak bunu gölgeleyecek herhangi bir tartışma açılmaması için, sadece Filistin konusunun dünya ve Türkiye gündemine taşınması için 16 Ağustos’a karar kıldık."
- Anayasa Mahkemesi’nin TİP Hatay Milletvekili Can Atalay'ın TBMM Genel Kurulu'nda Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nin kararı okunarak milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin kararının gerekçesi Resmi Gazete'de yayınlanmıştı.
- Can Atalay ile ilgili kesin bir mahkumiyet kararı içermediği açık olan kararlara yer verilen Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin yazısının TBMM Genel Kurulu’nda okunmasıyla milletvekilliğinin düşmesine yönelik işlem tesis edilerek fiili (de facto) bir durum oluşturulduğu ifade edilen kararda, “Bu fiili durum hakkında Anayasa Mahkemesi’nce karar verilmesi mümkün değildir” denilmişti.
- Mahkeme, "Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşmesinin yok hükmünde olduğunun tespiti ve Anayasa’nın 85. maddesi uyarınca iptali talebi hakkında karar verilmesine yer olmadığına" hükmetmişti.