Çocuklarda yüksek ateşin doktora başvurmadan önce evde yapılabilecek ilk müdahalelerle ilgili olarak Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanan makale sizleri büyük dertlerden kurtarabilir.
Ateş, bir hastalığın semptomu olarak ortaya çıkar. Vücut kendini hastalığa sebep olan virüs ve bakterilere karşı korumak için çok sıcak hale getirerek enfeksiyonla savaş verir. Kötü hissetmeye neden olan ateş, beraberinde halsizlik ve yorgunluk getirebilir. Yaklaşık 41,5°C ve üstü ateş tehlikeli olabilmektedir. Bu yüzden takibi yapılarak ateş düşürmeye yönelik müdahale etmek gerekir.
Çocuklarda Ateş Nasıl Düşürülür? Ateşi Ne Düşürür?
Mevsimsel geçişler ve hava değişiminden dolayı çeşitli viral hastalıklar ortaya çıkarak vücudun bağışıklık sisteminin hareketi geçmesi sonucunda hipotalamusu etkiler ve vücudun hastalığa tepkisi olarak ateş meydana gelir. Yüksek ateşe kişinin direncini azaltır. Ateşin verdiği etkiyle çocuklarda huzursuzluk ve sıkıntı gibi durumlar görülebilir. Bunun için ateşe erken müdahale ederek hızlıca düşürülmesi hedeflenmelidir. Vücut ısınının normalin üzerine çıkmasından kaynaklanan ateşe müdahale edilmediğinde diyabet, akciğer hastalığı, böbrek yetersizliği, metabolizmanın neden olduğu hastalıklar görülebilir.
Çocuklarda ateşleri 38-39 dereceleri gördüyse, aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:
Nemli bez ile kompres uygulanması
Hafif ve ince kıyafetler giydirilmeli
1 saat içinde ateş düşmedi ise Ilık duş aldırmalı
Bol su tükettirilmeli
Yaş grubuna göre reçetesiz pediatrik ateş düşürücüler
Oda sıcaklığı düşürülmeli
Dinlendirilmeli
Sulu ve C vitamini içeren meyveler yenmeli
Nemli bez ile kompres
Alına ılık nemli bez koymak ateşi düşürmenin yollarından biridir. Arada hareket ettirerek 10 dakika boyunca bu nemli bezi yenileyebilirsiniz.
İnce giydirilmeli
Çocuğun ateşi 38-39 derece veya üzerine çıktığında, ateşi düşürmeye yardımcı olması için üzerinde ki fazla kıyafetleri çıkararak, hafif ve ince kıyafetler giydirilmeli hala düşmüyorsa, kıyafet ateş düşmeye başlayana kadar çıkarılmalı.
Ilık duş alın
Diğer yöntemler uygulandığı halde ateş hala düşmüyorsa, ılık bir duş aldırılabilir. Suyun sıcaklığı ne çok soğuk ne de çok sıcak olduğu önemlidir. Soğuk duş almak üşümeye ve titremeye, sıcak su ise ateşin daha fazla artmasına neden olabilir.
Bol su içirin
Ateşin etkisiyle vücutta terleme gerçekleşir bu da sıvı kaybına sebep olur. Yüksek ateşte dehidrasyon riski bulunduğundan bol sıvı tüketimi gereklidir. Özellikle kusma ve iştah azalması yaşandığında vücutta sıvı kaybı riski daha da artmaktadır. Sulu besinler ve meyveler tüketmek, bol su tüketimi bunun önüne geçerek ateş düşürmeye yardımcı olur.
Reçetesiz ateş düşürücüler
Parasetamol içeren, ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak etki gösteren pediatrik şuruplar çocuklarda ateşin kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
Oda sıcaklığını düşürün
Ateşiniz yükseldiğinde serin bir ortamda olmak gerekir. Bu yüzden oda sıcaklığını düşürerek, rahat ve hava alan kıyafetler giymek önemlidir. Bu durumda üşüme ve titreme oluyorsa ince bir örtünün altında sarınabilirsiniz fakat aşırı ısınmamaya dikkat edin.
Dinlenin
Ateş, vücudun enfeksiyonla savaştığını gösterir. Bu yüzden kendini yormak, gereksiz enerji harcamak vücudun halsiz kalmasına neden olur. Ateşi düşürmek için dinlenmek önemlidir.
Sulu ve C vitamini içeren meyveler
Sıvı içeren gıdalar ve meyveler tüketmek enerji verir ve böylelikle ateşe iyi gelen doğal yöntemler arasında yer alır. Ateşiniz çıktığında portakal, karpuz, kavun, kivi, kırmızı meyveler ve dut gibi bol sulu meyveler tercih edebilirsiniz. Domates, kabak gibi hem C vitamini hem de sulu sebzelere tüketmek de ateşine sebep olabileceği dehidrasyona karşı sizi koruyacaktır.
Eğer ateş yetişkin bireylerde görünüyorsa, aynı yöntemler yetişkinlerde de uygulanabileceği gibi, tylenol (asetaminofen), advil (ibuprofen) ve nonsteroid anti-inflamatuar içeriğe sahip ilaçlardan da faydalanılabilir. Yine de ilaca karşı herhangi bir reaksiyon gelişme durumlarına karşı ilaç kullanmadan önce mutlaka uzman doktora danışın.
Bebeklerde Ateşi Ne Düşürür?
Küçük bebeklerin ateş değerleri; aldıkları besinler, üzerlerindeki kıyafetler ya da bulundukları ortama göre değişebilmektedir. Koltuk altından ölçülen ateşin 37.5; kulak ve makattan ölçülen ateşin 37.8 üzerinde olması yüksek ateş olarak kabul edilir. Bebeklik ve çocukluk çağında ateş kriterleri biraz daha farklıdır. Bebeklerin ilk üç ayında koltukaltı ve makattan ateş ölçülmesi doğrudur. Koltukaltından ölçülen ateş 37.5'in üzerindeyse ilk olarak bebeği soymak gerekir. Genelde bebeklerin üşüyeceği düşünülerek kat kat kalın kıyafetler giydirilmektedir ancak bu yanlış bir uygulamadır. Bebeğin bulunduğu ortam biraz serinletildikten 15 dakika sonra yeniden ateş ölçülmelidir.
Ateşle beraber terlemenin etkisiyle bebekte sıvı kaybı olabilir. Bu yüzden anne sütüne devam etmek oldukça önemlidir. Bebeklerde ateşi düşürmek için ılık bir duş aldırabilir ya da ateş düşürücü ilaçlardan yararlanabilirsiniz.
Eğer ateş hala 37.5 derecenin üzerindeyse mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
Çocuklarda Yüksek Ateşte Bunlara Dikkat Edin
Yüksek ateş, çocuk sağlığında bir problem olduğunu ortaya çıkaran, aileyi hekime gidilmesi konusunda uyaran en gürültülü bulgudur. Ateş aslında, vücudun bağışıklık cevabıdır yani vücudun ateşi yükseltmesindeki amaç vücuda girmiş olan mikroorganizmaların çoğalmasını sınırlamaktır.
Hemen telaşa kapılıp panik yapmayın. Çocuğunuza panik halinde yanlış tedaviler uygulayabilirsiniz.
Ateşli çocuğun üzerini örtmek tamamıyla yanlış bir uygulamadır. Çocuğun havale geçirmesine dahi sebep olabilir. Üzerini örtmek yerine odanın ısısını düşürmelisiniz.
38 -38,5 derece ateş normal olarak kabul edilmekte. Çocuğun ateşi 39 dereceyi buluyorsa, ateşe öksürük, kusma ve ishal de ekleniyorsa, hemen doktora başvurmalısınız.
GELENEKSEK YÖNTEMLE İŞİ ZORA SOKMAYIN
İçine aspirin ezilmiş soğuk ve sirkeli suya batırılmış bezlerle alnına, koltuk altlarına baskı uygulamayın. Tamamıyla yanlış olan bu geleneksel yöntem, çocukların ateşi vücudundan atmasını daha da zorlaştırıyor.
38,5- 39 derecelerde, ateş düşürücü fitiller kullanılabilir. Fark edilmeyen durumlarda ya da ani ateş yükselmelerinde çocuğa başını dışarda bırakacak şekilde ılık bir duş aldırmanız doğru olacaktır. Bunların hiçbiri ateşi düşürmezse, uzmana başvurmanız gerekmektedir.
Ateş 39-40 derecenin üzerine çıktığında vücut aşırı enerji harcamaya başlar, kalp ve solunum sistemi daha hızlı çalışır. Vücut, kol ve bacaklardaki damarları büzüp bu bölgelere daha az kan gönderirken; beyin, kalp, karaciğer gibi organlara daha fazla kan gönderir. Vücut alacalı, mermerimsi bir görüntü alır, el- kol ve bacaklarda soğukluk olmasına rağmen gövdede yüksek sıcaklık görülür. Her ateş yükselmesinde paniklemek doğru değildir ancak 40 dereceyi geçen ateşte dikkat etmek gerekir.
Ateş Düşürmeye Yardımcı Olan Besinler
Ateş düşürmeye çalışırken su içeren ve enerji veren besinlerden yararlanılabilir. Ateş düşürmeye yardımcı olan besinler arasında yeşil gıdalar, kuru yemişler, kekik çayı, yeşil çay, zerdeçal, zencefil, çilek, mandalina, kekik, pancar, elma püresi yer alır.
Ateş Düşürülürken Ne Yapmamalı?
Soğuk banyo yapmaktan kaçınmanın yanında ateş düşürülürken yüksek dozda ateş düşürücü ilaçlar kullanmak yan etkilere neden olabilir. Bunun yanında yüksek dozda nonsteroid anti-inflamatuar (NSAID) almak midede rahatsızlığa ve mide kanaması yaratabilir. Çok fazla Tylenol almak da karaciğere zarar verebilmektedir.
Ateş düşürmeye yönelik olarak herhangi bir ilaç kullanmadan önce içeriğini okumaya özen gösterin. İbuprofen içeriğe sahip soğuk algınlığı ve gribe yönelik kullanılan ilaçlarda semptomlara dikkat etmek gerekir. Bunun yanında çocuklarda ve gençlerde ateş düşürmeye yönelik olarak kullanılan aspirin reye sendromu riski sebebiyle dikkatli kullanılmalıdır.