Aşı hangi hayvanların aşılamasında kullanılmaktadır?
Aşı tilkilerde ağız yoluyla kullanılan canlı bir aşıdır. Tilkiler oldukça uzak mesafelerden bile aşılı yemin kokusunu alabilirler. Tilki yemi yerken dişleri ile aşının içinde bulunduğu kapsülü patlatacak ve aşı agız boşluğuna yayılacaktır. Aşının buradan tüm vücuda yayılması neticesinde hastalığa karşı bağışıklık oluşacaktır.
Bir aşı yemi görürsem ne yapmalıyım?
Eğer halen bütünlüğü bozulmamış bir aşı yemi ise onu diğer kişilerin göremeyeceği bir yere doğru ayağınızla itin. Aşı yeminin kendisi insan sağlığına zararlı değildir fakat dokunmamak en iyisidir. Ayrıca insan kokusunun sinmesi aşı yeminin tilkiler için çekiciliği azaltır.
Atılmış bir aşı kapsülü görürsem ne yapmalıyım?
Aşı kapsülene dokunmayın. Aşı güvenlikle ilgili çok sayıda testten geçmiş olmakla birlikte canlı virus içeren bir aşıdır, bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü tarafından bu durumda yapılacaklarla ilgili çok açık öneriler geliştirilmiştir. Kapsülle temas eden kişilerin once kapsülle temas eden vücut bölgelerini su ve sabunla yıkamaları ve en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurması gerekmektedir.
Aşılı yemleri kedi kopek gibi hayvanları aşılamakta kullanabilirmiyim?
Ne yazık ki hayır. Aşı özellikle tilkiler için geliştirilmiştir. Aşılı yemi köpek ve kediler yerse bir tehlike bulunmamakla beraber bu hayvanlar sizleri yalarsa vücüdun temas eden bölgesinin derhal su ve sabunla yıkanarak en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.
Köpeğim ya da kedim bu yemi yerse ne olacak?
Bu aşı, kedi ve köpeklerde test edilmiştir ve aşı, bu hayvanlar açısından güvenlidir. Ancak; aşılı yemlerin içindeki doz, bir kediyi veya köpeği kuduza karşı aşılamak için yeterli değil. Bu cinsteki ev hayvanlarının çok daha yüksek dozlara ihtiyaçları vardır, bu yüzden insanların köpeklerini oral kuduz aşısı yemleriyle aşılamaya çalışmaları gereksizdir.
Bu aşılama çalışmasına nasıl katkı sağlayabilirim?
Aşılı yemler dağıtıldıktan sonra başta çocuklar olmak üzere diğer kişilere aşılı yemlere dokunmamaları ve aşı kapsüllerine yanlışlıkla dokunmaları halinde bu bölgeyi sabun ve su ile yıkayarak derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmaları konusunda bilgi verebilirsiniz. Ayrıca kedi ve köpeğiniz varsa bir süre dışarı çıkışını kısıtlayabilirsiniz böylelikle tilkiler bulmadan onların bu aşılı yemleri yemelerini önleyebilirsiniz. Aşılı yemlerin büyük bir kısmı 4-5 gün içinde yaban hayvanları tarafından tüketilmiş olacaktır.
Çocuğum aşılı yemi bulursa ne yapacağım?
Aşı , insan dışındaki primatlarda test edilmiştir ve aşılı yemin içinde bulunan dozdan çok daha yüksek dozlarda bile güvenli olduğu görülmüştür. Ancak tüm canlı aşılarda, hele de çocuklar söz konusu olduğunda, çok dikkatli olmak gerekmektedir. Endişelinecek konu çocuklar aşılı yem bulduklarında daha da kötüsü açılmış bir aşı kapsülü bulduklarında bunu her zaman ebeveynlerine söylememeleridir. Çocukların aslında neyle temas ettiklerinin bilinmesi her zaman büyük önem taşımaktadır; Bütün halindeki aşı yemine mi ki bunun hiçbir tehlikesi yoktur, yemin içindeki aşı kapsülünün içinemi (aşı kapsülün içinde kaldığı sürece hiçbir risk taşımaz), yoksa delinmiş bir aşı kapsülünemi (kapsülün içinde aşı kalmış mı, kalmamış mı) temas edilmiş? Risk değerlendirmesi için önem taşıyan bir konu da temasın tarihidir (temas tarihiyle aşıların dağıtım tarihleri arasında kaç gün geçmiş? Muhtemel risk, artan zamanla beraber hızlı şekilde düşüş gösterir. Çok küçük çocuklar ebeveynlerine herhangi bir temas durumunu söyleyemedikleri gibi, her şeyi ağızlarına götürürler.
Dikkat edilmesi gereken nokta, aşı yemlerinin (ve bütünlüğü bozulmuş aşı kapsüllerinin) sonunda aslında dağıtılmadıkları yerlere getirildikleridir. Bazı hayvanlar yemleri farklı yerlere taşırlar. Halka yönelik kampanya bu nedenle çok önemlidir. İnsanların bu yemlerin ne olduklarını ve yerde bırakılmaları gerektiğini bilmelidir. Yemleri bahçelerinde bulmaları halinde, yerden alarak direk temastan kaçınarak almalılar. Bir eldiven veya plastik bir torba ile alın ve imha edilmesi için bir veteriner hekime veya sağlık tesisine götürün.
Aşıyla temastan dolayı kuduza yakalanabilir miyim?
Avrupa'da 250 milyondan fazla yem dağıtılmasına ve (ciddi sonuç doğurmaksızın) bir çok insanın yemle teması rapor edilmesine rağmen böyle bir vaka rapor edilmemiştir.