Kopernik İklim Değişikliği Servisinin açıklamasına göre; 2024 mayıs ayı, 2023 temmuz ayından beri sıcaklıkların art arda rekor düzeyde ölçüldüğü 12. ay oldu. Meteoroloji Genel Müdürlüğünün açıklamasında, önümüzdeki günlerde sıcaklıkların mevsim normallerinin 4-12 derece üzerine çıkacağı bilgisi paylaşılırken, uzmanlar özellikle risk gruplarında ciddi sağlık sorunları yaşanabileceği uyarısında bulundu.
AŞIRI SICAKLAR ÖLÜMLERİ ARTIRIYOR
İklim değişikliği ile birlikte aşırı sıcak olayları, dünya çapında yaz mevsimlerinin kalıcı bir özelliği haline gelmekle birlikte çok sayıda ölüme neden olmaya devam ediyor. Güneş enerjisi, yoğun betonlaşmanın yaşandığı kentlerde yeterli doğal ve yeşil alan olmadığı için, gereğince soğurulamıyor, sonuçta kentlerde sıcaklıklar daha da artıyor ve burada yaşayanlar daha çok risk altında bulunuyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 1998-2017 yılları arasında, sıcak hava dalgaları nedeniyle 166 binden fazla insan öldüğünü açıkladı. Ülkemizde 2004-2017 yılları yaz aylarında İstanbul’da yaşanan sıcak hava dalgalarına bağlı olarak 4 bin 281 fazladan ölüm gerçekleştiği açıklanırken, aşırı sıcaklar, hastalıkları alevlendirerek ya da sıcak çarpmasına yol açarak ölümlere yol açıyor.
Aşırı sıcakların doğurduğu sonuçlara yönelik açıklama yapan Türk Toraks Derneği Çevre Sorunları ve Akciğer Sağlığı Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Sebahat Genç özellikle riskli grupların dikkat etmesi gereken uyarılarda bulundu.
SICAK ÇARPMASINA KARŞI DİKKATLİ OLUNMALI
Güneş çarpması olarak da bilinen sıcak çarpması yani uzun süre yüksek sıcaklıklara maruz kalmakla vücudun aşırı miktarda ısınmasıyla ortaya çıkan risklere dikkat çeken Genç, 50 yaş üzerinde ve özellikle de 75 yaş üzerinde riskin çok daha fazla arttığını söyledi.
Riskli gruplar içinde bebekler ve 5 yaş altı çocukların da oluğunu söyleyen Genç, “Bu yaş grubunun sıcaklığa karşı koruyucu mekanizmaları yeterince gelişmemiştir. Ek hastalığı olanlar, özellikle kalp-damar hastalıkları, parkinson, demans, obezite, diyabet, ishal, kistik fibrozis, skleroderma gibi hastalığı olanlar, yatağa bağımlı hastalar, akciğer hastalığı olanlar, astım, bronşiektazi veya KOAH gibi bir akciğer hastalığı olan kişilerde şikayetlerde artışa ve alevlenmelere neden olabilir” dedi.
YAŞAM KOŞULLARI RİSKİ ARTIRIYOR
Sıcak havanın olumsuz etkilediği önemli bir kesimi de yaşam koşulları nedeniyle etkilenen evsizler, yoksullar, daha serin bir yere gitme imkanı olmayanlar oluşturuyor.
Vücut sıcaklığının hızlı bir şekilde 40°C ve üzerine çıkmasına dikkat edilmesi gerektiğini söyleyen Genç, “Yaz aylarında özellikle kentsel alanlarda ozon ve parçacık madde kirliliği söz konusudur. Ozona bağlı hava kirliliği ve sıcaklık artışının insan sağlığı açısından olumsuz etkisi daha güçlüdür. Açık havada çalışan tarım, inşaat, temizlik, ulaşım, posta, peyzaj işçileri, trafik polisleri, askerler, sporcular çok dikkatli olmalıdır. Cildin sıcak ve kuru olması, önce kızarıp daha sonra soluk ve morumsu bir renk alması normalden daha hızlı soluk alıp verme önemli belirtilerdir. Nabzın normalden hızlı atması, bulantı, kusma, baş ağrısı, kas krampları, tutarsız konuşmalar, çevreyi tanıyamama, şaşkınlık, agresif konuşma ya da davranışlar, halüsinasyonlar, uyuklama ya da sersemlik hali, havale geçirme ve bilinç kaybına dikkat edilmesi gerekir” uyarısında bulundu.
KORUNMA YÖNTEMLERİ NELERDİR
Sağlık Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına önemli görevler düştüğünü söyleyen Genç, “Küresel sıcaklık artışını +1.5°C'nin altında olacak şekilde sınırlandıran Paris İklim Anlaşması hedefine ulaşmak, bu hedef için fosil yakıt kullanımına son verilmesi, oluşacak zararları önlemede tüm dünya ülkelerinin birinci önceliği olmalıdır” hatırlatması yaptı.
Özellikle toplu taşımada klima kullanılması ve doğal malzemeden yapılmış, hafif, bol ve açık renk kıyafetler giyilmesi uyarısında bulunan Genç, ağır yemeklerden kaçınıp bol su ve sağlıklı sıvılar tüketilmesi gerektiğini söyledi.
Genç uyarılarını şöyle sıraladı:
- Sıcak koşullarda çalışan ve terleyen kişiler için, sık sık ara vermek ve spor içecekleri veya elektrolit solüsyonları tüketmek önemlidir.
- Şeker, alkol ve kafein içeren içeceklerden uzak durulmalıdır.
- Gölgede kalın, geniş kenarlı şapka, güneş gözlüğü ve koruyucu faktörü yüksek güneş kremi kullanılmalıdır.
- Sıcak saatlerde dışarı çıkmamaya dikkat edilmelidir (özellikle 10.00-15.00 saatleri arasında).
- Aşırı sıcak günlerde mümkünse evin içi serin tutulmalı (oda sıcaklığı gündüz 32°C'nin, gece ise 24°C'nin altında tutulmalı), güneş alan taraftaki pencereler perde ve varsa panjurlar kapalı tutulmalıdır.
- Yapay aydınlatma ve mümkün olduğunca elektrikli cihazlar kapalı tutulmalıdır.
