Bolu İzzet Baysal Devlet Hastanesi Cildiye Uzmanı Dr. Müge Sahillioğlu görülme sıklığı son yıllarda belirgin şekilde artan deri kanserlerinin, erken tanı ile genellikle tam olarak tedavi edilebildiğini belirtirken; diğer pek çok kanser türünde olduğu gibi, erken tanının deri kanserlerinde de hayat kurtarıcı olduğunu vurguladı.
Dr. Müge Sahillioğlu açıklamasında şu ifadelere yer verdi; En sık karşılaşılan deri kanserleri: Bazal hücreli kanserler, yassı hücreli kanserler ve malign melanomdur (MM). MM, tüm deri kanserlerinin sadece %4'ünü oluşturmasına karşın deri kanserlerine bağlı ölümlerin %77'sinin sebebidir. Bu ölümleri azaltmanın en önemli yolunun erken tanı olduğu önemle vurgulanmaktadır. Olguların geriye dönük olarak incelendiği pek çok çalışmada, MM tanısının sıklıkla geç konulduğu tespit edilmiştir. Şüphesiz ki, bu durum tedavi başarısını belirgin şekilde azaltmaktadır. Bu nedenle MM konusunda toplumun bilinçlendirilmesi son derece önemlidir.
Bu yazıda, MM risk faktörleri ve koruyucu yöntemler hakkında bilgi vermek; erken tanıda, bireyin kendisinin yapacağı aylık cilt muayenesinin önemini vurgulamak; takip parametrelerini açıklayarak doğru bir bireysel muayene yapılmasını sağlamak hedeflenmiştir.
Malign Melanom Nedir?
MM, melanosit adı verilen ve pigment (renk verici madde) üreten hücrelerin yapılarının bozularak kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucunda oluşan bir kanser türüdür. MM'lerin %20-30'u önceden var olan benlerden gelişirken %70-80'i normal cilt zemininde oluşur. Bu nedenle vücuttaki tüm benlerin lokalizasyon ve şekillerinin bilinmesi gereklidir. Böylece herhangi bir değişiklik kolayca farkedilebilir. MM, vücudu kaplayan derinin herhangi bir yerinde (saçlı deri, tırnak altı ve ayak tabanı dahil) görülebilir.
Kadınlarda akciğer kanserlerinden sonra en çok artış gösteren ikinci kanserdir. Görülme sıklığı tüm dünyada giderek artmakta ve en sık olarak Avustralya ve Yeni Zelanda'da izlenmektedir.
Malign Melanom Risk Faktörleri Nelerdir?
• Yoğun olarak ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmak
• Şiddetli, su toplanmasına neden olan güneş yanıkları
• Açık tenli olmak (mavi-yeşil göz, sarı-kızıl saç, güneş hassasiyeti)
• Geçirilmiş MM öyküsü
• 1. dereceden akrabalarda MM öyküsü
• Büyük doğumsal benler (erişkinde 20cm'den büyük)
• Displastik (atipik- tipik olmayan görünümlü) benler
• Çok sayıda normal görünümlü ben (50'den fazla)
• Çiller
• Bağışıklık sistemi yetmezliği
• Xeroderma pigmentosum olarak adlandırılan cilt hastalığı...
Malign Melanom'dan Nasıl Korunulur?
MM de dahil olmak üzere hiçbir kanserden %100 korunmak mümkün değildir. Zira cilt tipi ve aile öyküsü gibi bazı genetik ve kalıtsal risk faktörleri değiştirilemez. Bununla birlikte, MM risk faktörlerinin çok iyi bilinmesi hastalığın erken tanısı açısından önemli bir avantajdır. Kalıtsal risk faktörlerinin farkında olmak, bireyi erken tanı yöntemleri konusunda daha duyarlı olmaya yönlendirir.
Güneş Eskisi Gibi Dostunuz Değil!
MM için en önemli çevresel risk faktörü, aşırı ultraviyole ışınına maruz kalmaktır. Bireyler genellikle, hayatları boyunca maruz kaldıkları ultraviyole dozunun %80'nini yaşamlarının ilk 18 yılı içinde alırlar. Bu nede